Η νέα σύνθεση των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που προέκυψε από τις φετινές Ευρωεκλογές, αναμένεται να αντιμετωπίσει καθοριστικά ζητήματα, όπως η κλιματική κρίση, η ενεργειακή ασφάλεια και το αυξανόμενο κόστος ζωής. Σε αυτό το πλαίσιο, η βιοενέργεια αναδεικνύεται ως σημαντικός παράγοντας για την οικονομική ανάπτυξη, τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ενεργειακή ανεξαρτησία της Ε.Ε.
Η βιοενέργεια ήδη σήμερα παρέχει μια βιώσιμη εναλλακτική λύση στα ορυκτά καύσιμα, καλύπτοντας το 85% της συνολικής ανανεώσιμης θερμότητας. Παράλληλα, παίζει καίριο ρόλο στις τεχνολογίες απομάκρυνσης διοξειδίου του άνθρακα, όπως η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα μέσω βιοενέργειας (Bioenergy Carbon Capture & Storage – BECCS) και η απομάκρυνση άνθρακα με χρήση βιοάνθρακα (Biochar Carbon Removal – BCR). Ως ευρωπαϊκό περιουσιακό στοιχείο, η βιοενέργεια βασίζεται σε τεχνολογίες που αναπτύσσονται εντός της Ε.Ε., δημιουργώντας θέσεις εργασίας σε όλη την αλυσίδα αξίας και ενισχύοντας τη βιοοικονομία, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές.
Στην επικαιροποιημένη έκδοση του ελληνικού Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), αναγνωρίζεται ο κρίσιμος ρόλος της σύγχρονης βιοενέργειας στους τομείς τελικής κατανάλωσης ενέργειας έως το 2030 και το 2050, όπως η γεωργία, η βιομηχανία, τα νοικοκυριά και οι μεταφορές. Ειδική έμφαση δίνεται στη σύζευξη της ηλεκτροπαραγωγής από βιομάζα με εφαρμογές αξιοποίησης της παραγόμενης θερμότητας και του βιογενούς διοξειδίου του άνθρακα. Επιπλέον, το ΕΣΕΚ υπογραμμίζει τη συμβολή της βιοενέργειας στην περιβαλλοντική προστασία (μέσω της χρήσης οργανικής ύλης που θα επιβάρυνε το περιβάλλον) και στην ενίσχυση της δέσμευσης και αποθήκευσης CO2 μέσω βιοάνθρακα.
Για το 2024, εκτιμάται ότι η βιοενέργεια θα μπορούσε να καλύψει τις πρωτογενείς ενεργειακές ανάγκες της Ελλάδας σε ηλεκτρική ενέργεια, θερμότητα/ψύξη και μεταφορές για πάνω από έναν μήνα. Η Ελληνική Εταιρεία Ανάπτυξης Βιομάζας (ΕΛΕΑΒΙΟΜ), το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) και το Cluster Βιοοικονομίας και Περιβάλλοντος Δυτικής Μακεδονίας (CluBE) συμμετέχουν και φέτος στην πανευρωπαϊκή ενημερωτική εκστρατεία European Bioenergy Day. Η εκστρατεία, υπό τον συντονισμό του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Βιοενέργειας (Bioenergy Europe), στοχεύει στην ανάδειξη του αυξανόμενου ρόλου της βιώσιμης βιομάζας στο ενεργειακό μείγμα κατά την ενεργειακή μετάβαση και την αποανθρακοποίηση κρίσιμων τομέων, όπως οι μεταφορές, η βιομηχανία και τα κτίρια.
Στην Ελλάδα, τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι τα ορυκτά καύσιμα εξακολουθούν να αποτελούν την κυρίαρχη πηγή ενέργειας. Ωστόσο, η βιοενέργεια, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κερδίζουν έδαφος, καλύπτει ήδη περισσότερες από 30 ημέρες τελικής ενεργειακής κατανάλωσης, σύμφωνα με τον ετήσιο ενεργειακό “χάρτη”. Η 25η Νοεμβρίου 2024 αποτελεί συμβολικά την ημέρα έναρξης της Ελληνικής Ημέρας Βιοενέργειας, αναδεικνύοντας τη συνεισφορά της βιοενέργειας στις ενεργειακές ανάγκες της χώρας.
Σε κοινή ανακοίνωση, οι ΕΛΕΑΒΙΟΜ, ΕΚΕΤΑ, ΚΑΠΕ και CluBE τόνισαν ότι η βιοενέργεια αποτελεί βασικό μοχλό για τη σταδιακή μετάβαση στις ΑΠΕ. Οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με βιομάζα και βιοαέριο λειτουργούν ως μονάδες βάσης, ενώ η χρήση της παραγόμενης θερμότητας σε εφαρμογές, όπως θερμοκήπια και βιομηχανίες τροφίμων, ενισχύει τη λειτουργική αποδοτικότητα.
Επιπλέον, η συμβολή της βιοενέργειας στον οικιακό τομέα προβλέπεται να αυξηθεί κατά 22% έως το 2030 και 26% έως το 2050, με την υιοθέτηση συστημάτων θέρμανσης με πιστοποιημένα βιοκαύσιμα, όπως τα πέλλετ. Παράλληλα, τα βιοκαύσιμα νέας γενιάς και τα ανανεώσιμα αέρια, όπως το βιομεθάνιο και το βιοϋδρογόνο, αναμένεται να διαδραματίσουν ολοένα πιο σημαντικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση, υποστηρίζοντας τον ευρωπαϊκό στόχο για κλιματική ουδετερότητα.
Η ενίσχυση της βιοενέργειας αποτελεί σημαντικό βήμα για την ενεργειακή αυτονομία της Ε.Ε., ειδικά σε μια εποχή όπου η ενεργειακή ασφάλεια συνδέεται άμεσα με την κλιματική αλλαγή και τις γεωπολιτικές προκλήσεις. Οι τεχνολογικές εξελίξεις στη χρήση της βιώσιμης βιομάζας προσφέρουν λύσεις που δεν περιορίζονται μόνο στη μείωση των εκπομπών άνθρακα, αλλά συμβάλλουν επίσης στην κυκλική οικονομία και στη διαχείριση αποβλήτων.
Στην Ελλάδα, οι ενδείξεις για αυξημένη αξιοποίηση της βιοενέργειας είναι ενθαρρυντικές. Η ενσωμάτωση προηγμένων τεχνολογιών, όπως οι μικρές αποκεντρωμένες μονάδες παραγωγής ενέργειας από βιομάζα, δείχνει να αποτελεί βασικό εργαλείο για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών σε απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές. Επιπλέον, η ανάπτυξη δικτύων βιομεθανίου και η δημιουργία υποδομών για τη χρήση βιοκαυσίμων στις μεταφορές αναμένεται να δώσουν ώθηση στον τομέα της πράσινης ενέργειας.
Η προώθηση της βιοενέργειας, ωστόσο, απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η ανάγκη για κίνητρα, όπως φορολογικές ελαφρύνσεις για επενδύσεις σε βιώσιμες τεχνολογίες, η ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης, καθώς και η εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού σε καινοτόμες εφαρμογές, παραμένουν προτεραιότητες. Παράλληλα, η αύξηση της δημόσιας ευαισθητοποίησης σχετικά με τα οφέλη της βιοενέργειας μπορεί να ενισχύσει τη ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες που βασίζονται σε αυτήν.
Η ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας και της Ε.Ε. στο σύνολό της δεν αποτελεί μόνο μια περιβαλλοντική αναγκαιότητα αλλά και μια οικονομική ευκαιρία. Η βιοενέργεια, ως πυλώνας της πράσινης ενέργειας, προσφέρει τη δυνατότητα δημιουργίας θέσεων εργασίας υψηλής προστιθέμενης αξίας, ενισχύοντας παράλληλα τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.
Η πρόκληση για το μέλλον είναι διττή: αφενός η αύξηση της συνεισφοράς της βιοενέργειας στο ενεργειακό μείγμα και αφετέρου η διασφάλιση ότι η ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας θα παραμείνει εντός των ορίων της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Η επιτυχία της Ευρωπαϊκής Ημέρας Βιοενέργειας και των σχετικών εθνικών πρωτοβουλιών καταδεικνύει ότι ο δρόμος για έναν κόσμο με λιγότερες εκπομπές άνθρακα περνά μέσα από τη συνεργασία, την καινοτομία και τη δέσμευση όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα, με την πλούσια αγροτική και βιομηχανική κληρονομιά της, διαθέτει όλα τα εχέγγυα για να πρωτοστατήσει στην ανάπτυξη της βιοενέργειας, προβάλλοντας ως παράδειγμα βιώσιμης ενεργειακής πολιτικής και πράσινης οικονομίας στην Ευρώπη.
