Σε μια περίοδο όπου η Ευρώπη επιδιώκει να ηγηθεί στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, αναδεικνύεται ένα κρίσιμο ερώτημα: μπορεί η φιλοδοξία για απανθρακοποίηση να συνυπάρξει με την ανάγκη για βιομηχανική ανταγωνιστικότητα; Αυτό το ερώτημα τίθεται εμφατικά από την Eurometaux, τον σύνδεσμο των Ευρωπαίων παραγωγών Μη-Σιδηρούχων Μετάλλων (ΜΣΜ), οι οποίοι απευθύνουν μια έντονη έκκληση προς την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, ενόψει της επικείμενης δημοσίευσης του Πλαισίου Κρατικών Ενισχύσεων για την Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία (CISAF) στις 25 Ιουνίου.
Η επιστολή της Eurometaux υπογραμμίζει τη ζωτική σημασία της βιομηχανίας ΜΣΜ ως βασικού παράγοντα για την «δίδυμη μετάβαση» – την πράσινη και την ψηφιακή. Τα μέταλλα αυτά αποτελούν τους θεμέλιους λίθους για κρίσιμες τεχνολογίες, από την ηλεκτροκίνηση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως την άμυνα, σε έναν ολοένα και πιο ασταθή κόσμο. Ωστόσο, η ικανότητα της Ευρώπης να παράγει αυτά τα επεξεργασμένα μέταλλα μειώνεται, σε μια εποχή που θα έπρεπε να αναπτύσσει νέα ορυχεία, εγκαταστάσεις διύλισης, τήξης και ανακύκλωσης ΜΣΜ.
Το Κλειδί είνα το ανταγωνιστικό Κόστος Ενέργειας και η Απανθρακοποίηση
«Το κλειδί για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας μας ΜΣΜ έγκειται στη διασφάλιση παγκοσμίως ανταγωνιστικού κόστους παραγωγής, ξεκινώντας από την πρόσβαση σε απανθρακοποιημένη ενέργεια,» τονίζει η Eurometaux. Ως εκ τούτου, το CISAF πρέπει να προσφέρει συγκεκριμένες, αποτελεσματικές λύσεις που παρέχουν ανταγωνιστική, ενέργεια μηδενικών εκπομπών, διατηρώντας παράλληλα την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Η δέσμευση για βιομηχανική απανθρακοποίηση είναι δεδομένη. Ωστόσο, η Eurometaux προειδοποιεί ότι ένα πλαίσιο που εστιάζει υπερβολικά σε αυτόν τον στόχο, παραλείποντας να αντιμετωπίσει παράλληλα και δυναμικά την ανταγωνιστικότητα των ενεργοβόρων βιομηχανιών (ΕΒ), θα αποτελούσε ένα κρίσιμο σφάλμα. «Η απανθρακοποίηση θα επιτύχει μόνο αν συνδυαστεί με ισχυρή ανταγωνιστικότητα. Χωρίς το CISAF να παρέχει απτές και αποτελεσματικές λύσεις για την εγγύηση ανταγωνιστικής πρόσβασης στην ενέργεια, οποιαδήποτε επένδυση στην απανθρακοποίηση εντός Ευρώπης καθίσταται απλά μη βιώσιμη.»
Μάλιστα, μια ακμάζουσα και παγκοσμίως ανταγωνιστική βιομηχανία ΜΣΜ θα διασφάλιζε την απαραίτητη κατανάλωση όλης της πρόσθετης παραγωγής ενέργειας στο δίκτυο, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο «κανιβαλισμού» της αγοράς και παρέχοντας επενδυτική βεβαιότητα για περισσότερη παραγωγική δυναμικότητα. Θα έστελνε επίσης ένα θετικό μήνυμα για την ηλεκτροδότηση των ενεργοβόρων βιομηχανικών διεργασιών.
Ανησυχίες και Απουσία Μέτρων Στήριξης
Η Eurometaux εκφράζει βαθιά ανησυχία για ορισμένες πτυχές του σχεδίου CISAF που ενδέχεται να επιδεινώσουν σημαντικά την κατάσταση για τις ευρωπαϊκές ηλεκτρο-εντατικές βιομηχανίες, όπως τα μη-σιδηρούχα μέταλλα. Ζητούν από την Επιτροπή να μην τιμωρεί τους βιομηχανικούς καταναλωτές βάσης φορτίου για το σταθερό προφίλ κατανάλωσής τους, όπως προτείνεται επί του παρόντος στους κανόνες ενίσχυσης για τα σχήματα στήριξης ευελιξίας από μη ορυκτές πηγές. Αυτοί οι καταναλωτές παρέχουν σταθερότητα στο δίκτυο και προβλεψιμότητα, συμβάλλοντας σε ένα πιο ισχυρό ενεργειακό σύστημα, κάτι που είναι κρίσιμο για την ενσωμάτωση περισσότερων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
Επιπλέον, οι κανόνες σχετικά με τις έμμεσες εκπομπές από την ηλεκτρική ενέργεια θεωρούνται εξαιρετικά περιοριστικοί, ιδιαίτερα για βιομηχανίες που δεν βρίσκονται ήδη σε περιοχές με σχεδόν πλήρως απανθρακοποιημένο μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας. Η Eurometaux ζητά την κατάργηση αυτών των όρων, οι οποίοι, όπως υποστηρίζει, «τιμωρούν τους βιομηχανικούς καταναλωτές για την αποτυχία του ενεργειακού τομέα και των κρατών μελών να απανθρακοποιηθούν.»
Επιπλέον, μέτρα που αντιμετωπίζουν ουσιαστικά την ανταγωνιστικότητα του κλάδου απουσιάζουν από το προτεινόμενο πλαίσιο. Το πλαίσιο πρέπει να υπερβεί την απανθρακοποίηση και να περιλάβει μια βελτιωμένη εκδοχή της διάταξης 2.4 του TCTF (Προσωρινό Πλαίσιο Κρίσης και Μετάβασης), επιτρέποντας την άμεση στήριξη των ενεργοβόρων βιομηχανιών για να αντιμετωπίσουν τις πολύ υψηλές τιμές ενέργειας, καθώς οι ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας δεν έχουν ακόμη σταθεροποιηθεί.
Η βοήθεια πρέπει επίσης να υποστηρίζει την κατανάλωση απανθρακοποιημένης ηλεκτρικής ενέργειας για ήδη ηλεκτροδοτούμενες βιομηχανικές διεργασίες. Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν μηχανισμοί που να βοηθούν τους ηλεκτρο-εντατικούς καταναλωτές να στραφούν σε πηγές ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα, π.χ. υπογράφοντας Συμφωνίες Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ (ΣΑΗΕ-ΑΠΕ). Οι συγκεκριμένοι καταναλωτές αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην υπογραφή τέτοιων συμφωνιών λόγω των κόστους διαμόρφωσης και σταθεροποίησης που αυξάνουν την τελική τιμή της ΣΑΗΕ-ΑΠΕ.
Ενώ η ενίσχυση για επαρκή παραγωγική ικανότητα καθαρών τεχνολογιών είναι ευπρόσδεκτη, η Eurometaux ζητά την επέκταση του πεδίου εφαρμογής ώστε να περιλαμβάνει τις «στρατηγικές πρώτες ύλες» και τα «φορείς μέταλλα» που περιέχουν κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες. Επιπλέον, η στήριξη πρέπει να επεκταθεί πέρα από την παραγωγή εξοπλισμού ή βασικών εξαρτημάτων, για να υποστηρίξει και την ανακύκλωση αυτών των μετάλλων και υλικών.
Η επιστολή τονίζει επίσης την ανάγκη για στήριξη των αδρανών παραγωγικών δυναμικοτήτων που τέθηκαν εκτός λειτουργίας λόγω των υψηλών τιμών ενέργειας. Η επανεκκίνηση αδρανών δυναμικοτήτων είναι λιγότερο δαπανηρή από την κατασκευή νέων, οικονομικά πιο λογική και αποτελεσματικότερος τρόπος χρήσης δημοσίου χρήματος, ενώ ενισχύει άμεσα την ευρωπαϊκή βιομηχανική ανταγωνιστικότητα και την ασφάλεια του εφοδιασμού.
Τέλος, η Eurometaux κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την πολυπλοκότητα που εισάγει το σχέδιο CISAF, με υψηλά όρια μείωσης εκπομπών GHG και σύνθετες τεχνικές απαιτήσεις που καθυστερούν την υλοποίηση έργων απανθρακοποίησης. Ζητούν ταχύτερες και απλοποιημένες διαδικασίες έγκρισης ενισχύσεων.
«Είναι καιρός για αποφασιστική δράση: το Πλαίσιο Κρατικών Ενισχύσεων για την Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία πρέπει να προσφέρει ουσιαστικά μέτρα ειδικά σχεδιασμένα για την ενίσχυση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης,» καταλήγει η επιστολή. Η αποτυχία να δράσουμε θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε περαιτέρω απώλεια της βιομηχανικής μας ικανότητας. Αυτό δεν είναι απλώς οικονομικό ζήτημα, αλλά μια στρατηγική επιταγή πρώτης τάξης για την εγγύηση τόσο της φυσικής όσο και της οικονομικής μας ασφάλειας τα επόμενα χρόνια. Το μέλλον της πράσινης μετάβασης της Ευρώπης εξαρτάται από την ικανότητά της να διατηρήσει και να αναπτύξει τη δική της βιομηχανική βάση.
Την επιστολή επίσης την υπογράφουν πολλές μεγάλες εταιρείες από όλη την Ευρώπη η METLEN και η EvalHalkor.
