Η έκθεση «Παγκόσμια Οικονομική Κατάσταση και Προοπτικές (WESP) 2025» δείχνει ότι παρά την ανθεκτικότητα σε μια σειρά αλληλοενισχυόμενων κλυδωνισμών, η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη έχει μείνει στάσιμη και παραμένει κάτω από τον προ-πανδημικό ετήσιο μέσο όρο του 3,2%.
Η έκθεση που συντάχθηκε από το Τμήμα Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων (DESA) του ΟΗΕ, υπογραμμίζει τη διαρκή επίδραση των αδύναμων επενδύσεων, της υποτονικής παραγωγικότητας και των υψηλών επιπέδων χρέους στην παγκόσμια οικονομική απόδοση.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στον πρόλογό του, κάλεσε σε αποφασιστική δράση για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων.
«Οι χώρες δεν μπορούν να αγνοήσουν αυτούς τους κινδύνους. Στην διασυνδεδεμένη οικονομία μας, οι κλυδωνισμοί σε μια πλευρά του κόσμου αυξάνουν τις τιμές στην άλλη. Κάθε χώρα επηρεάζεται και πρέπει να αποτελεί μέρος της λύσης», δήλωσε.
Ανισόρροπη πορεία μπροστά
Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να παρουσιάσουν επιβράδυνση το 2025 καθώς οι αγορές εργασίας αποδυναμώνονται και οι καταναλωτικές δαπάνες σταθεροποιούνται, προβλέπει η έκθεση.
Εν τω μεταξύ, παρά τη μείωση του πληθωρισμού και τις ανθεκτικές αγορές εργασίας, η οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης παραμένει περιορισμένη λόγω επαναλαμβανόμενων προκλήσεων, όπως η αδύναμη αύξηση της παραγωγικότητας και η γήρανση του πληθυσμού.
Στην Ανατολική Ασία, η οικονομία προβλέπεται να διατηρήσει σχετικά ισχυρή ανάπτυξη, υποστηριζόμενη από την ισχυρή ιδιωτική κατανάλωση και τη σταθερή απόδοση στην Κίνα.
Από την άλλη πλευρά, η Νότια Ασία είναι έτοιμη να παραμείνει η ταχύτερα αναπτυσσόμενη περιοχή, με κινητήρια δύναμη τη συνεχιζόμενη οικονομική επέκταση της Ινδίας.
Στην Αφρική, αναμένονται μέτριες βελτιώσεις στην ανάπτυξη, χάρη στην ανάκαμψη μεγάλων οικονομιών, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου, της Νιγηρίας και της Νότιας Αφρικής. Αν και οι συγκρούσεις, το αυξανόμενο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους και οι προκλήσεις που σχετίζονται με το κλίμα επιβαρύνουν σημαντικά τις προοπτικές της περιοχής.
Συνολικά, το παγκόσμιο εμπόριο προβλέπεται να αυξηθεί κατά 3,2% το 2025, με κινητήρια δύναμη τις ισχυρές εξαγωγές από την Ασία και την ανάκαμψη στο εμπόριο υπηρεσιών.
Επιπλέον, ο πληθωρισμός προβλέπεται να μειωθεί παγκοσμίως, υποχωρώντας στο 3,4%, παρέχοντας κάποια ανακούφιση σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αναπτυσσόμενες οικονομίες
Παρ’ όλα αυτά, πολλές αναπτυσσόμενες χώρες αναμένεται να αντιμετωπίσουν επίμονες πληθωριστικές πιέσεις, με μία στις πέντε να αντιμετωπίζει διψήφια ποσοστά. Τα υψηλά βάρη χρέους και η περιορισμένη πρόσβαση στη διεθνή χρηματοδότηση θα συνεχίσουν να εμποδίζουν την ανάκαμψη.
Ο πληθωρισμός των τροφίμων παραμένει ένα πιεστικό ζήτημα, με σχεδόν τις μισές αναπτυσσόμενες χώρες να αντιμετωπίζουν ποσοστά άνω του πέντε τοις εκατό.
Αυτό έχει επιδεινώσει την επισιτιστική ανασφάλεια, ιδιαίτερα σε χώρες χαμηλού εισοδήματος που ήδη παλεύουν με ακραία καιρικά φαινόμενα, συγκρούσεις και οικονομική αστάθεια.
Η έκθεση προειδοποιεί ότι ο επίμονος πληθωρισμός των τροφίμων, σε συνδυασμό με την αργή οικονομική ανάπτυξη, θα μπορούσε να ωθήσει εκατομμύρια ανθρώπους περαιτέρω στη φτώχεια.
Κρίσιμα ορυκτά: ευκαιρίες και κίνδυνοι
Η αυξανόμενη βιομηχανική ζήτηση για κρίσιμα ορυκτά, όπως το λίθιο και το κοβάλτιο, παρουσιάζει τόσο ευκαιρίες όσο και κινδύνους.
Για τις αναπτυσσόμενες χώρες με πλούσιους πόρους, αυτά τα ορυκτά προσφέρουν δυνατότητες ανάπτυξης, δημιουργίας θέσεων εργασίας και αυξημένων εσόδων για την επιτάχυνση της προόδου προς τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ).
Ωστόσο, η έκθεση προειδοποιεί ότι η κακή διακυβέρνηση, οι μη ασφαλείς εργασιακές πρακτικές και η περιβαλλοντική υποβάθμιση θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τα μακροπρόθεσμα οφέλη και να επιδεινώσουν τις ανισότητες.
Καλώντας για ολοκληρωμένες πολιτικές για τη διασφάλιση της βιώσιμης εξόρυξης και της δίκαιης κατανομής των οφελών, ο επικεφαλής του DESA, Λι Τζουνχουά, τόνισε: «Τα κρίσιμα ορυκτά έχουν τεράστιες δυνατότητες να επιταχύνουν τη βιώσιμη ανάπτυξη, αλλά μόνο εάν διαχειρίζονται υπεύθυνα».
Έκκληση για τολμηρή πολυμερή δράση
Η έκθεση καταλήγει με μια έκκληση για τολμηρή πολυμερή δράση για την αντιμετώπιση διασυνδεδεμένων παγκόσμιων κρίσεων, συμπεριλαμβανομένου του χρέους, της ανισότητας και της κλιματικής αλλαγής.
Οι κυβερνήσεις καλούνται να επικεντρωθούν σε επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια, υποδομές και κρίσιμους κοινωνικούς τομείς όπως η υγεία και η εκπαίδευση.
Η ισχυρότερη διεθνής συνεργασία θεωρείται απαραίτητη για τη διαχείριση των κινδύνων και των ευκαιριών που συνδέονται με τα κρίσιμα ορυκτά, διασφαλίζοντας ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες μπορούν να επωφεληθούν δίκαια και βιώσιμα.