Η καρδιά της ενεργειακής μετάβασης της Ευρώπης χτυπά πλέον στα ηλεκτρικά της δίκτυα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε στις 19 Ιουνίου ένα κρίσιμο πακέτο προτάσεων με στόχο την αναβάθμιση, ψηφιοποίηση και αποκεντρωμένη ενίσχυση των ενεργειακών υποδομών, με άξονα την πλήρη ενσωμάτωση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) σε ένα ευέλικτο, έξυπνο και μηδενικών εκπομπών ηλεκτρικό σύστημα.
Η πρωτοβουλία συνδέεται άρρηκτα με το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για τα Δίκτυα Ηλεκτρικής Ενέργειας, το οποίο απαιτεί στρατηγικές επενδύσεις, σύγχρονες υποδομές και ουσιαστική διασυνοριακή συνεργασία – προϋποθέσεις απαραίτητες για την επιτυχία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Η έκθεση που υπερψηφίστηκε δίνει προτεραιότητα στην αναβάθμιση της δυναμικότητας μεταφοράς και διανομής, αλλά και στην άρση των σημείων συμφόρησης που οδηγούν σε υποχρεωτική περικοπή (curtailment) παραγόμενης πράσινης ενέργειας – ένα πρόβλημα που υπονομεύει την απόδοση και την αποδοτικότητα των επενδύσεων στις ΑΠΕ.
Το ζητούμενο είναι πλέον ένα πραγματικά ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρισμού, που θα ξεπερνά τα εθνικά σύνορα και θα ενώνει ενεργειακά περιφέρειες, αγορές και τεχνολογίες. Οι ευρωβουλευτές ζητούν πιο αποτελεσματικούς κανόνες για τις ιδιωτικές επενδύσεις, και απλούστερες αδειοδοτήσεις για νέα έργα, προκειμένου να αποτραπεί η καθυστέρηση στην πράσινη μετάβαση.
Μετά την ψηφοφορία η ευρωβουλευτής Anna Sturgkh (Renew, Αυστρία) δήλωσε «Η διακοπή ρεύματος στην Ιβηρική ήταν μια οδυνηρή υπενθύμιση της ευαλωτότητας των δικτύων μας και του δεδομένου ότι η ενεργειακή μετάβαση της Ευρώπης δεν θα πετύχει χωρίς στρατηγικές επενδύσεις – όχι μόνο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά και στις υποδομές. Η συγκυρία αυτή ωστόσο δεν καταδεικνύει αποτυχία της Ενεργειακής Ένωσης – το αντίθετο: οι διασυνοριακές συνδέσεις επέτρεψαν στη Γαλλία να παρέμβει άμεσα. Η Επιτροπή πρέπει τώρα να δράσει αποφασιστικά και να δώσει προτεραιότητα στον σχεδιασμό και τον συντονισμό των δικτύων και της αποθήκευσης. Διαφορετικά, θα συνεχίσουμε να πηγαίνουμε από κρίση σε κρίση. Στέλνουμε ένα σαφές μήνυμα στην Επιτροπή να διατηρήσει έναν ισχυρό και καλά χρηματοδοτούμενο μηχανισμό Συνδέοντας την Ευρώπη για την ενέργεια στον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό. Τα κονδύλια της ΕΕ που διαχειρίζονται τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να γίνουν πιο προσβάσιμα για τον εκσυγχρονισμό των δικτύων».
Η ενσωμάτωση των ΑΠΕ στα ευρωπαϊκά δίκτυα απαιτεί και ψηφιακό μετασχηματισμό, δηλαδή έξυπνα συστήματα ελέγχου, διαχείρισης φορτίου και αποθήκευσης, σε συνδυασμό με καλύτερη επικοινωνία με τις τοπικές κοινωνίες. Η κοινωνική αποδοχή – τονίζουν οι ευρωβουλευτές – είναι εξίσου κρίσιμη με τη χρηματοδότηση και τη νομοθεσία.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, απαιτούνται τουλάχιστον 584 δισ. ευρώ έως το 2030 για τον εκσυγχρονισμό των ευρωπαϊκών δικτύων. Το κόστος αυτό αφορά τόσο τις μεγάλες διασυνδέσεις όσο και την αναβάθμιση της διανομής, όπου γίνεται πλέον η μάχη για τη μικροπαραγωγή, την ευφυή διαχείριση και την ενεργειακή δημοκρατία.
Η έκθεση εγκρίθηκε με 418 ψήφους υπέρ, 112 κατά και 45 αποχές. Στις 2 Ιουνίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές και πρόκειται να προτείνει μια ευρωπαϊκή δέσμη μέτρων για τα δίκτυα έως το τέλος του 2025.
Η Ευρώπη χρειάζεται επειγόντως δίκτυα ικανά να υποστηρίξουν την πράσινη μετάβαση: αποκεντρωμένα, διασυνδεδεμένα, ανθεκτικά και έξυπνα. Η πολιτική βούληση είναι πλέον καταγεγραμμένη. Το στοίχημα είναι η υλοποίηση χωρίς καθυστερήσεις, ώστε οι πολίτες και οι επιχειρήσεις να βιώσουν έμπρακτα τα οφέλη της μετάβασης προς ένα καθαρότερο και πιο ενεργειακά δίκαιο μέλλον
