Είναι επιτακτική ανάγκη να αναδειχθεί μια ανησυχητική πραγματικότητα: η μεγάλη πλειοψηφία των παγκόσμιων κυβερνήσεων δεν έχει ανταποκριθεί στην υπόσχεση του ΟΗΕ από το 2023 να τριπλασιάσει την παγκόσμια δυναμικότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το τέλος της δεκαετίας. Αυτό προκύπτει από πρόσφατη ανάλυση, η οποία κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις συνέπειες αυτής της αδράνειας.
Μόλις 22 χώρες, οι περισσότερες εκ των οποίων ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έχουν αυξήσει τις φιλοδοξίες τους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από τότε που περισσότερες από 130 χώρες υπέγραψαν το σχετικό σύμφωνο στις συνομιλίες του ΟΗΕ για το κλίμα (COP28) στο Ντουμπάι, πριν από σχεδόν δύο χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι το συνολικό άθροισμα των εθνικών στόχων για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι τώρα μόλις 2% υψηλότερο από ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια της COP28.
Ενώ αυτή η αύξηση θα μπορούσε να είναι αρκετή για τον διπλασιασμό της παγκόσμιας δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από το 2022, φτάνοντας τα 7,4 τεραβάτ (TW) έως το 2030, οι κυβερνήσεις θα υπολείπονται κατά πολύ των 11 TW που απαιτούνται για την επίτευξη του στόχου του ΟΗΕ για τριπλασιασμό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το χάσμα μεταξύ της παγκόσμιας φιλοδοξίας και των εθνικών στόχων παραμένει τεράστιο, απειλώντας την ενεργειακή ασφάλεια και την οικονομική ανθεκτικότητα.
“Ο τριπλασιασμός της παγκόσμιας δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030 είναι η μοναδική μεγαλύτερη δράση αυτή τη δεκαετία για να παραμείνουμε εντός της κλιματικής πορείας του 1,5°C”, αναφέρει η έκθεση. “Ωστόσο, παρά την ιστορική συμφωνία της COP28 για την επίτευξη 11.000 GW ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030, οι εθνικοί στόχοι παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητοι και ανεπαρκείς.”
Πέρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μόνο επτά χώρες έχουν αναθεωρήσει τους στόχους τους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από την υπογραφή του συμφώνου, με το Μεξικό και την Ινδονησία να έχουν μάλιστα μειώσει τις φιλοδοξίες τους. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία, οι οποίες συγκαταλέγονται στους μεγαλύτερους καταναλωτές ενέργειας παγκοσμίως και είναι υπεύθυνες για σχεδόν το ήμισυ των ετήσιων εκπομπών άνθρακα, δεν έχουν προβεί σε ανάλογες ενέργειες.
Το μέλλον της παγκόσμιας συμφωνίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ενδέχεται να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις ενέργειες του Πεκίνου, το οποίο αναμένεται να οριστικοποιήσει το 15ο πενταετές ενεργειακό του σχέδιο αργότερα φέτος, καλύπτοντας την περίοδο 2026-2030. Αντίθετα, η Ουάσιγκτον και η Μόσχα δεν διαθέτουν συγκεκριμένους στόχους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2030 και, σύμφωνα με την Ember, δεν αναμένεται να θέσουν τέτοιους στόχους οι πολιτικοί τους ηγέτες.
Στην Ινδία, οι στόχοι καθαρής ενέργειας παραμένουν αμετάβλητοι, ωστόσο η φιλοδοξία της χώρας να αναπτύξει 500 GW ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030 ευθυγραμμίζεται ήδη με τον παγκόσμιο στόχο για τριπλασιασμό της δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Φωτεινές Εξαιρέσεις και η Πρόκληση που Απομένει
Παρόλα αυτά, υπάρχουν και χώρες που δείχνουν μεγαλύτερη φιλοδοξία. Το Βιετνάμ έχει επιδείξει τη μεγαλύτερη αύξηση φιλοδοξίας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από την COP28, δεσμευόμενο να αυξήσει τη δυναμικότητά του κατά 86 GW έως το τέλος της δεκαετίας. Η Αυστραλία και η Βραζιλία έχουν υποσχεθεί να αυξήσουν τις εγχώριες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κατά 18 GW και 15 GW αντίστοιχα. Το Ηνωμένο Βασίλειο αναβάθμισε τα σχέδιά του πέρυσι, δεσμευόμενο για επιπλέον 7 GW ανανεώσιμης ενέργειας έως το 2030, με στόχο ένα σχεδόν απαλλαγμένο από άνθρακα ηλεκτρικό σύστημα. Στην Κορέα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αναμένεται να αυξηθούν κατά 9 GW έως το 2030.
Η αδυναμία των περισσότερων κυβερνήσεων να μετατρέψουν τις φιλοδοξίες της COP28 σε συγκεκριμένους εθνικούς στόχους δημιουργεί ένα επικίνδυνο χάσμα. Χωρίς άμεση και φιλόδοξη αναθεώρηση και ισχυρή εφαρμογή, ο κόσμος κινδυνεύει να χάσει μια κρίσιμη ευκαιρία να διατηρήσει την πορεία του 1,5°C προσβάσιμη. Η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα είναι πιθανό να συνεχιστεί, με αποτέλεσμα την υπέρβαση του στόχου περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη κάτω από τον 1,5°C. Η επόμενη Σύνοδος (COP30) στη Βραζιλία θα αποτελέσει μια ακόμη ευκαιρία για τις χώρες να ευθυγραμμίσουν τις εθνικές τους δεσμεύσεις με την παγκόσμια υπόσχεση για τριπλασιασμό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να επιταχύνουν τις επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια.
